رضا ربیعی گفت: آیین سنتی پخت شیر برنج همراه با برنامه «شیردوشی» و «خلمه»، بازارچه فروش محصولات محلی و صنایع‌دستی به همت شورای اسلامی و دهیاری و مشارکت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اهالی روستای توندر از توابع بخش بررود شهرستان کوهسرخ جمعه ۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۹ تا ۱۴ برگزار خواهد شد.

هرچند آیین سنتی شیربرنج همه ساله در روستای توندر برگزار می‌شده اما به جز اهالی خود روستا کس دیگری از آن در شهرستان اطلاعی نداشته است.

وی اذعان کرد: این آیین سنتی همه ساله هفته دوم اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شده اما به صورت استثنا امسال به دلیل تعطیلی که پیش رو داریم زودتر و در جمعه ۷ اردیبهشت‌ماه برگزار خواهد شد.

وی ادامه داد : بر اساس این آیین دامداران و اهالی روستا بعد از اذان صبح تمام دام‌های روستا را جمع کرده و به منطقه‌ای به نام دامگاه برده و اقدام به جدا کردن بره‌ها و بزغاله‌ها از گله گوسفندان می‌کنند.

وی با بیان اینکه بعد از دوشیدن تمامی گوسفندان و کیله کردن هم شیری انجام می‌دهند و تمامی شیرها را با هم تجمیع می‌کنند، اظهار کرد: در مجموع این روز بیش از دو تن شیر جمع‌آوری می‌شود.

ربیعی خاطرنشان کرد: آیین سنتی پخت شیر برنج در این روز همراه با برنامه «شیردوشی» و «خلمه»، بازارچه فروش محصولات محلی و صنایع‌دستی است که با همت اهالی روستا و شورای اسلامی و دهیاری و مشارکت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار می‌شود.

مسئول نمایندگی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ در خصوص «خلمه» اظهار کرد: خلمه زمانی‌ است که بعد از دوشیدن و «کیله کردن» و «هم شیری»، چوپان گله بره‌ها را با نوای «های های»، صدا میزند، چوپان دوم که همراه گله بره های شیرخوار( گله خلمه‌ها) است، از پشت تپه به سمت گله حرکت می‌کند، به محض اینکه دو گله همدیگر را می‌بینند، به سوی هم می‌دوند و بره‌ها به دنبال مادر خود می‌گردند تا او را پیدا کنند.

وی با اشاره به اینکه دامداران و اهالی منطقه پس از جمع‌آوری تمامی شیرها آنها را به گلزار شهدای روستا می‌برند، افزود: شیرها را پس از رد کردن از صافی به همراه برنج آنها را برای جوشیدن در دیگ دان‌هایی که از قبل آماده کرده‌اند می‌ریزند.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ با بیان اینکه خرید تمامی اقلام شیربرنج و دوشیدن شیر و جمع‌آوری آنها توسط اهالی خود روستا انجام می‌شود، تصریح کرد: شیربرنج پس از اینکه آماده شد بعد از اقامه نماز ظهر به همراه فتیر محلی به نام کماج بین اهالی توزیع می‌شود.

در این آیین سنتی ۲ هزار کیلوگرم شیر گوسفندی هم شیری می‌شود و به نیت نزول بارش رحمت الهی بین شرکت کنندگان توزیع می‌شود.

وی با اشاره به اینکه شیربرنج به همراه شکر یا شیره انگور مصرف می‌شود، اذعان کرد: در این آیین بیش از ۳۰۰۰ پرس شیر برنج پخته شده از شیر گوسفند توزیع و مصرف می‌شود.

ربیعی ادامه داد: این آیین به نیت امام زمان(عج) و بارش رحمت الهی برگزار می‌شود، حدود هفت دهه که این آیین برگزار می‌شود و در بیشتر سال‌ها از جمله سال گذشته شاهد بارش باران همزمان با اجرای این آیین باشکوه بوده‌ایم.

مسئول نمایندگی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ با بیان این‌که این آیین بیش از هفت دهه قدمت دارد، تصریح کرد: در نیمه اول اردیبهشت ماه از صبح زود شیر دوشی در محلی که در اصطلاح محلی دامگاه می‌گویند انجام و پس از تجمیع شیرها با مشارکت تمامی اهالی میهمان نواز روستا در مراسم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ربیعی افزود: پخت شیر برنج از صبح اول وقت شروع و تا ظهر ادامه دارد و هنگام اذان ظهر اهالی و میهمانان به محل مزار روستا مراجعه و پس از اقامه نماز، پذیرایی شیر برنج به همراه کماج یا همان فتیر محلی، شکر و شیره انگور انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود بیش از ۲ تا ۳ هزار نفر در شهرهای مختلف در این آیین شرکت کنند، گفت: توندر به لحاظ بافت روستا و طبیعتی که دارد جزو روستاهای منحصر به فرد بوده و گردشگر پذیر است.

ربیعی اذعان کرد: َتوَنْدَر روستایی از توابع بخش بررود شهرستان کوهسرخ در استان خراسان رضوی است و این روستا در دهستان تکاب در دامنه کوه در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال غرب ریوش قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۸۴۶ نفر است.

ربیعی در خصوص وضعیت ثبت آیین‌های این شهرستان گفت: هرچند برخی آیین‌ها از جمله تعزیه‌خوانی در گذشته به ثبت رسیده‌اند اما چون آن زمان کوهسرخ بخشی از کاشمر بود به همین دلیل به نام کاشمر به ثبت رسیده است.

وی افزود: امسال پرونده چند آیین ناملموس تکمیل و برای به ثبت رسیدن ارسال می‌شود، همچنین اکنون پرونده مراسم آیینی از جمله حیدر علی، شیربرنج و برخی دیگر در دست تکمیل شدن است.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ یادآور شد: برداشت گیاهان کوهی، فرآوری آنغوزه و … در بخش میراث طبیعی هستند که پرونده را تکمیل می‌کنیم، اکنون در شهرستان کوهسرخ ۶ اثر ثبتی داریم که بنا و محوطه هستند.

وی اظهار کرد: محصولات باغی و دامی، گندم دیم و آبی، نان محلی، دوغ و شیر و ماست محلی، روغن زرد گوسفندی، کشک و قروت، گردو، بادام، آلود، جوزقند، قیسی، کشته زردآلو، سنجد، پسته و بنه‌کوهی می‌تواند سوغات این منطقه برای گردشگران و مسافرینی که به این دیار سفر می‌کنند، قرار گیرد.

ربیعی گفت: کوهسرخ شهرستانی است که در کنار روستاهای تاریخی فراوانش یکی از سرسبزترین، خوش آب و هواترین و ییلاقی‌ترین و زیباترین شهر با داشتن آبشارها و رودخانه‌ها در خراسان رضوی است؛ بهار و تابستان بهترین فصول برای سفر به این منطقه و روستاهای آن و گذراندن شبی در اقامتگاه‌های بوم گردی، کوهستانی و خانه‌های بومی و محلی است.