در مسیر جاده‌ای نیشابور به کوهسرخ که با عنوان منطقۀ کوهسرخ شناخته می‌شود رخسارۀ خاک سرخ رنگ است. در واقع کوهسرخ بخشی از سرزمین خراسان است که نامش را از رشته تپه‌های سرخ‌رنگی که از قسمت عطائیه آغاز می‌شود گرفته و منطقه‌ای خاص است. خاص بودن به این معنا که از لحاظ جغرافیایی موقعیت و مرتبه‌ای را دارد که ندرتاً جز چند قسمت خراسان دارای چنین ویژگی‌ هستند.

کوهسرخ به دلیل قرار گرفتن در دامنه‌های کوه آریا و ارتفاعات رشته‌کوه کوهسرخ و برخورداری از آب‌وهوای معتدل، آب فراوان و باغ‌های وسیع و مناظر طبیعی دیدنی به‌عنوان یکی از کانون‌های عمده مسافران و گردشگران از شهرهای مختلف و حتی سایر کشورها است. همچنین وجود سایت پروازی آریا نیز به عنوان یکی از بهترین سایت‌های پروازی کشور که با نام «سایت پروازی کوهسرخ» نیز شناخته می‌شود، یکی از چندین جاذبه تفریحی دیگر این منطقه به حساب می‌آید که در ارتفاعات کوهسرخ واقع شده و می‌تواند به عنوان محل مناسبی برای تفریح و ورزش پاراگلایدر در ایام نوروز انتخاب شود.

در همین خصوص رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کوهسرخ به ایسنا گفت: کوهسرخ یکی از شهرستان‌های تاریخی و با قدمت فراوان کشور است که همه ساله پذیرای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است.

رضا ربیعی با بیان اینکه این شهرستان سال ۱۳۹۸ از کاشمر که در گذشته به عنوان یک بخش بود جدا شده است، اظهار کرد: کوهسرخ علاوه بر طبیعت بسیار بکر زیبا و منحصر به فردش تولید کننده بسیاری از محصولات زراعی و باغی، لبنی و صنایع‌دستی است.

وی با اشاره به اینکه کوهسرخ به دلیل کوهستانی بودنش معادن بسیار خوبی مانند طلا، مس، آهن، سنگ مرمر و… را در خود جای داده است، در خصوص وجه تسمیه شهرستان گفت: نام اصلی این منطقه بردارود یکی چهار قلعه مهم ترشیز بوده ‌است که بعدها چون در شهرستان کوهسرخ، به خصوص مسیر جاده کوهسرخ به نیشابور شاهد رخساره‌های خاکی با ترکیبات آهن‌دار هماتیتی هستیم و این رخساره‌ها در اغلب موارد، رنگ سرخ را از خود نشان می‌دهند، نام کوهسرخ را بر آن گذاشتند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کوهسرخ بیان کرد: کسانی که از این منطقه گذر کرده‌اند کوه‌های سرخ رنگ شهرستان به دلیل وجود ذخایر معدنی که نزدیک به آهن است را مشاهده نموده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: کوهسرخ بخشی از سرزمین خراسان که نامش را از رشته تپه‌های سرخ‌رنگی که از قسمت عطائیه آغاز می‌شود گرفته و منطقه‌ای خاص است. خاص بودن به این معنا که از لحاظ جغرافیایی موقعیت و مرتبه‌ای را دارد که ندرتاً چند قسمت خراسان دارای چنین ویژگی‌اند.

ربیعی ادامه داد: قبل از ورود دین اسلام، کوهسرخ یکی از مناطق مهم مسکونی بوده و در عصر سربداران نیز یکی از عصرهای باشکوه خود را داشته است، این منطقه همچنین یکی از دروازه‌های ورودی به کاشمر دومین شهرستان مذهبی خراسان و مسیر تردد زائران امام رضا(ع) است.

وی با بیان اینکه برابر سرشماری سال ۹۵ جمعیت شهرستان ۲۵ هزار و ۱۴ نفر است و قالب مردم زبان فارسی و گویش کوهسرخی دارند، خاطرنشان کرد: در حوزه اماکن تاریخی و آثار باستانی و به خصوص گردشگری جزو شهرستان‌های زبانزد خراسان رضوی است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کوهسرخ از وجود ۱۰ روستا با قابلیت جذب گردشگر و ۶ روستای هدف گردشگری منحصر به فرد خبر داد و گفت: یکی از وجهه‌های قابل توجه شهرستان حوزه گردشگری است.

منحصر به فردترین روستاهای پلکانی ایران

وی از بافت‌های تاریخی این شهرستان به عنوان یک ثروت ارزشمند یاد کرد و افزود: نامق، طرق و ایور از روستاهای پلکانی و تاریخی منحصر به فرد ایران است که در این منطقه قرار دارد.

ربیعی با اشاره به اینکه برای رفاه حال گردشگران و ماندگاری بیشتر و به خصوص حضور گردشگران خارجی ۶ مرکز بوم گردی و ۵ خانه مسافر در شهرستان راه‌اندازی شده است، عنوان کرد: روستای هدف گردشگری دارای جاذبه‌های طبیعی منحصر به فردی هستند که هر کدام به عنوان نگین ییلاقی در استان پهناور خراسان شناخته شده هستند.

وی با بیان اینکه تاکنون زیرساخت‌های مناسبی برای حضور گردشگران در شهرستان فراهم شده است، افزود: بافت تاریخی شهر ریوش که اکنون توسط شهرداری ریوش در حال جداره سازی و بهسازی است به نسبت سایر شهرهای خراسان رضوی بسیار ارزشمند و منحصر به فرد است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ همچنین از وجود سرو چند هزار ساله‌ در شهر ریوش و بزرگترین سایت پاراگلایدر که از سه جهت قابلیت پرواز دارد و یکی از بی‌نظیرترین سایت‌های کشور است و همچنین یخچال‌های یخی طبیعی، غارهای منحصربه فرد، آبشارها و آبگرم‌های طبیعی خبر داد.

وی دشت سرسبز اولنگ روستای موشک و نامق را یکی از نقاط بی‌نظیر دانست و گفت: شهرستان کوهسرخ به دلیل طبیعت بی‌نظیر و بافت تاریخی و پلکانی منحصر به فردش بهشت پنهان خراسان رضوی است.

ربیعی تصریح کرد: شهرستان کوهسرخ از شمال با شهرستان میان جلگه، از شمال‌غربی با شهرستان ششتمد، از شرق با شهرستان تربت‌حیدریه، از جنوب با شهرستان کاشمر و از جنوب‌غربی با شهرستان خلیل‌آباد و شهرستان بردسکن همسایه است. به دلیل جغرافیای خاص شهرستان کوهسرخ؛ بزرگترین بادامستان دیم کشور در این منطقه واقع شده و بیشترین آثار طبیعی در روستای کریز واقع شده است.

کوهسرخ، منطقه‌ای زیبا با طبیعت منحصر به‌ فرد

وی همچنین گفت: مهمترین تولیدات صنایع‌دستی و محصولات کشاورزی در شهرستان کوهسرخ؛ فرت بافی، گلیم‌بافی، خربزه، هندوانه، بادام، گردو، گیلاس، زردآلو، آلبالو، هلو، شلیل، گندم، جو، گوجه‌فرنگی، چغندرقند، شلغم، سنجد و … ‌است. ریواس، آنقوزه، ترنگبین، بنه، پیازچه کوهی، زیره کوهی، آویشن، بومادران، گل گاوزبان و کنگر هم از مهمترین محصولات کوهی و دارویی این شهرستان محسوب می‌شود.

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در شهرستان کوهسرخ اظهار کرد: هرچند خراسان رضوی مناطق زیادی برای دیدن دارد اما شهرستان کوهسرخ، منطقه‌ای زیبا با طبیعت منحصر به‌ فرد است که به بهشت گمشده شهرت دارد، این منطقه در طول سال پذیرای گردشگران زیادی به خصوص از دیگر کشورها است.

 کوهسرخ آماده پذیرایی از مسافران داخلی و خارجی

وی افزود: برای گردشگران، کوهسرخ مقصدی شناخته شده است. مسیر گردشگری که از نیشابور به جنوب خراسان تعیین شده، به مرور این بهشت پنهان که ۸۰ درصد روستاهای آن هنوز بافت تاریخی خود را حفظ کرده‌اند را برای همگان نمایان می‌کند.

ربیعی با بیان اینکه باید به سمت کسب درآمد از حوزه گردشگری حرکت کرد، ظرفیت‌های منطقه را در حوزه گردشگری مثال‌زدنی دانست و گفت: با ارتقاء صنعت گردشگری نه‌تنها ملل مختلف با آداب، رسوم و فرهنگ یکدیگر آشنا می‌شوند بلکه این موضوع موجب ایجاد اشتغال نیز خواهد شد.

وی عنوان کرد: بالغ‌بر ۳۰ اثر طبیعی در شهرستان داریم که قابلیت گردشگر پذیر بودن را دارند، طی چند روز اخیر تمامی اقدامات لازم برای پذیرایی هرچه بهتر از گردشگران در این روستاها انجام شده است.

گردشگری

جشنواره‌های نوروزی در روستاهای گردشگر پذیر

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ عنوان کرد: در روستاهایی که به لحاظ گردشگری ظرفیت بسیار بالایی دارد در ایام نوروز جشنواره‌هایی برنامه‌ریزی و برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه تاکنون ۶ اثر تاریخی از جمله قبرستان روستای نامق، مزار پشت پنجه پدر و پسر در روستای اوندر، سد شاهی یا بند ششطرار روستای کریز و تعدادی دیگر ثبت آثار ملی شده‌اند، اظهارکرد: تلاش می‌شود هر چه زودتر گویش محلی کوهسرخ، آئین حیدر علی، گیاه زِزِ، گیاه کوریا و … در میراث ناملموس و آثار طبیعی و تاریخی نیز به ثبت برسند.

ربیعی با اشاره به اینکه کوهسرخ قابلیت این را دارد که در خراسان رضوی به شهر گردشگر پذیر تبدیل شود، گفت: کریز روستای مصوب هدف گردشگری است، همچنین روستاهای قراچه، طرق، اوندر، توندر، خرو، بندقرا، ایور، نامق، موشک از جاذبه‌های گردشگری و طبیعی بسیاری برخوردارند که در نوع خود هر کدامشان منحصر به فرد است.

وی با اعلام اینکه بافت بکر و دست نخورده روستای پلکانی کلاته تیمور موجب شده به‌عنوان یک طرح ویژه سرمایه‌گذاری و روستای هدف گردشگری معرفی شود، عنوان کرد: تمامی ساختمان‌های این روستا با همان معماری قدیمی و از مصالح قدیمی و از چوب و سنگ است.

بیدار شدن با صدای پرندگان، درست کردن چای و املت با هیزم و خوردن ماست و شیر و پنیر محلی با عسل طبیعی همین منطقه، آن هم در یک بوم گردی با چشم‌انداز واقعاً رؤیایی، لوکیشنی عالی برای سلفی بازهای اینستاگرام است. رودخانه نابای، بخشی از طبیعت بکر و فراموش نشدنی کوهسرخ است. چنین مناظر بی‌نظیری در بهار کوهسرخ، فرصت گردشگری و طبیعت‌گردی ارزان را در اختیار مسافران قرار می‌دهد.

اگر برخی از مسافران خارجی به مقصد کوهسرخ می‌آیند این نشان دهنده پتانسیل‌های این شهرستان به لحاظ گردشگر پذیر بودن و مکان‌های طبیعی آن است. همچنین  وجود آبگرم و آبشار کریز و آبگرم گرمک که در سطح استان نمونه و منحصر به فرد هستند و یخچال طبیعی روستای بند قراء و اکبرآباد از جاذبه طبیعی بی‌نظیر دیگری هستند که علاوه بر زمستان در تابستان هم یخ دارند و حالت غارهای یخی است.