تاریخ در حال تکرار شدن است و نهضت ملی مسکن که قرار بود جایگزین بهینه­‌ای برای طرح مسکن مهر باشد در همین ابتدای مسیر لنگ می­‌زند! کمبود زمین و پول، کار را به جایی رسانده که مدتی است متقاضیان اولیه مسکن ملی مترصد فرصتی برای خروج از این طرح هستند و چه بهتر که بتوانند در مسیر فرار از این مخمصه سودی هم ببرند!

بررسی­‌های میدانی تجارت­‌نیوز نشان می­‌دهد در بازار مسکن شهرهای جدید اطراف تهران، تنها «حق امتیاز اولیه» بسته به مکان پروژه از ۲۰۰ تا ۶۵۰ میلیون تومان معامله می­‌شود.

از همان روزهای نخست ثبت نام طرح مسکن ملی زمزمه­‌هایی مبنی بر فروش امتیاز شنیده و حتی آگهی­‌های آن روی سایت­‌هایی نظیر دیوار و شیپور دیده می­‌شد. با این حال اما پس از اظهارات مسئولان وزارت راه و شهرسازی و تاکید سرپرست شرکت عمران پردیس مبنی بر ممنوعیت معاملات حق امتیاز مسکن ملی، این آگهی­‌ها از سایت‌­ها حذف شدند.

حالا اما بررسی‌­ها نشان می­‌دهد خرید و فروش حق امتیاز مسکن ملی در بازاری داغ ادامه دارد و قیمت حق امتیاز واحدهای ساخته نشده را به ۶۵۰ میلیون تومان هم رسانده است!

مسکن ملی در مسیر مسکن مهر

بررسی‌­ها از بازار املاک نشان می­‌دهد اگرچه آگهی­‌های فروش امتیاز در سایت­‌ها دیده نمی­‌شوند اما مشاوران املاک، فایل­‌های زیادی در این حوزه برای خریداران دارند. مشاوران املاک می­‌گویند مسئولان اعلام می­‌کنند فروش امتیاز مسکن ملی ممنوع است تا دست دلالان بزرگ از این بازار کوتاه شود و پرونده‌­هایی نظیر آنچه در مسکن مهر رخ داد تکرار نشود. اما با این حال معامله در بنگاه­‌های املاک به قوت خود باقی است و به شیوه مسکن مهر ادامه دارد.

در تجربه گذشته یعنی مسکن مهر هم از ابتدا امتیازها قابل فروش نبود اما به تدریج با افزایش هزینه­‌های ساخت و کاهش همزمان توان مالی صاحبان امتیاز، این ممنوعیت برداشته شد و مسکن مهر در تمامی مراحل ساخت قابل فروش شد. این روند منجر به افزایش قیمت مسکن مهر شد و این طرح را به کلی از اهداف خود دور کرد. اکنون نیز به نظر می‌­رسد مسکن ملی همان راه مسکن مهر را در پیش دارد چرا که زمزمه­‌هایی مبنی بر لغو امتیاز متقاضیانی که آورده مالی نداشته­‌اند شنیده می­‌شود. این اقدام می‌­تواند تلاش برای فروش امتیاز را به دنبال داشته باشد.

اگرچه فعلا گفته می­‌شود فروش امتیاز در این طرح ممنوع است و در خفا صورت می‌­گیرد. اما کمبود منابع مالی برای ساخت و ساز به تدریج مدیران را برای رفع این ممنوعیت مجاب می‌­کند. بدین ترتیب مسکن ملی هم مانند مسکن مهر نه تنها از جامعه هدف اولیه خود فاصله گرفته و وارد بازار آزاد مسکن می­‌شود بلکه با افزایش قیمت هم روبرو خواهد شد.

رد و بدل شدن پول­‌های کلان در معاملات کاغذی

آن طور که بررسی­‌های تجارت­‌نیوز از بازار مسکن شهرهای جدید نشان می‌­دهد در پردیس،حق امتیاز مسکن ملی از ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلیون تومان معامله می­‌شود که بسته به آورده متقاضی اولیه و مدت زمان خواب پول در پروژه، ممکن است قیمت آن افزایش یابد. مشاوران املاک می­‌گویند این رقم برای شهری چون دماوند در محدوده ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان نوسان می­٬کند.

در پرند اما شیوه معاملات اندکی متفاوت و تعداد فایل­‌های مسکن ملی کمتر از شهری مانند پردیس است. برخی مشاوران املاک می­‌گویند در حالی که قیمت هر متر مسکن مهر آماده تحویل در این شهر ۱۰ میلیون تومان است. اما هر متر مسکن ملی ساخته نشده در متراژهای ۷۵، ۸۵، ۹۵ و ۱۲۰ متری دست کم ۱۳ میلیون تومان قیمت می­‌خورد. آن هم در محدوده فاز ۷ که به گفته مشاوران املاک هنوز «برهوت» است!

دور زدن قوانین نقل و انتقال ملک

در حالی قیمت حق امتیاز مسکن ملی به ۶۰۰ میلیون تومان رسیده که برخی بلوک­‌ها در حد گودبرداری و برخی در مرحله اسکلت است و هنوز به مرحله دیوارچینی هم نرسیده است. در همین حال غالبا ساخت واحدها و قرارداد متقاضیان به مرحله انتخاب واحد نرسیده و طبقه و شماره واحد هنوز مشخص نیست. معامله­‌گران حق امتیاز مسکن ملی می­‌گویند در مرحله انتخاب واحد هر خریداری که واریزی بیشتری داشته است در اولویت قرار می­‌گیرد. این همان وضعیتی است که در مسکن مهر هم دیده می‌­شد.

در مورد واریزها هم گفته می­‌شود بقیه واریزی بسته به پیشرفت پروژه انجام می­‌شود. در صورت دیرکرد، مانند مسکن مهر پس از سه مرحله اخطار تاخیر واریزی، یک اخطار مکتوب برای متقاضی ارسال شده و در صورت عدم واریز وجه، فرد از پروژه حذف می­‌شود. اما نکته مهم دیگر شیوه معامله است. در این مورد هم مانند معاملات مسکن مهر (زمان ممنوعیت معامله حق امتیاز واحدها) از متقاضی اولیه (فروشنده) تعهدی مبتنی بر سفته گرفته می­‌شود تا در ادامه راه برای طی مسیرهای قانونی و تا پای ثبت قرارداد، در کنار متقاضی دوم حضور داشته باشد.

با این حال اما مشاوران املاک تاکید می٬­کنند به دلیل آن‌که نقل و انتقال حق امتیاز از لحاظ قانونی و حقوقی ممنوع است، این دست از معاملات ریسک­‌های زیادی همراه دارد.

دولت کوتاه می‌­آید؟

هر روز بر هزینه ساخت مسکن حتی در موارد مسکن ارزان­‌قیمت مانند طرح‌­های مهر و نهضت ملی افزوده می­‌شود. امیرحسین جابری­‌انصاری سرپرست شرکت عمران پردیس گفته بود بر اساس قرارداد با پیمانکاران هر متر مسکن ملی با هزینه ۴٫۵ میلیون تومان ساخته خواهد شد. این در حالی است که اکنون گفته می‌­شود کف هزینه ساخت مسکن در سال جاری به ۹ میلیون تومان رسیده است!

همین محاسبه سرانگشتی نشان می‌­دهد دولت در مخمصه تامین مالی ساخت مسکن گرفتار شده است. این در حالی است که جامعه هدف نهضت ملی مسکن هم توانایی مالی پرداخت هزینه‌ها را ندارد. بدین ترتیب یا به فروش امتیاز روی می­‌آورد یا به دلیل کمبود نقدینگی اصلا پروژه­ای استارت نخواهد خورد.

تجارت نیوز | انتشار : ۱۱ آبان ۱۴۰۱